راوی داستان عاقلهمردی حدوداً شصت ساله است که در والاستریت دفتر وکالتی دارد و البته در این دفتر بیشتر امور مرتبط با اسناد رسمی انجام میشود که تقریباً معادل دفترخانههای اسناد رسمی ما میشود. دو کارمند محرر دارد که به امر نسخهبرداری مشغول هستند و یک نوجوان کارآموز که امور پادویی دفتر را انجام میدهد. راوی ابتدا مختصری از خودش و کارش و ساختمانی که دفترش در آن قرار دارد برای ما مینویسد و از همان ابتدا بیان میکند که هدفش ثبت تجربهی همکاری با یکی از عجیبترین محررهایی است که در دفتر با آنها سر و کار داشته است.
راوی فردی خوددار، محتاط و عاری از جاهطلبی است و این از نوع کارش پیداست. او از دوران جوانی به این یقین قاطع رسیده است که بهترین شیوه زندگی سهلترینِ آنهاست. این فلسفه او در کار و زندگی است. او به گفته خودش از مراحم و توصیههای جان جیکوب آستور که یکی از میلیونرهای مشهور آمریکاست بهرهمند بوده و به همین دلیل همواره اوضاع کاری و مالی بیدغدغه و مناسبی داشته است.
او ابتدا کارمندانش را تا قبل از ورود شخصیت اصلی (بارتلبی) توصیف میکند: یک محرر حدوداً شصت ساله که او را با نام «بوقلمون» معرفی میکند که ایشان فردی است که صبحها فردی مبادی آداب است و خیلی خوب کارهایش را انجام میدهد اما بعد از ظهرها عصبی مزاج و در انجام کارهایش مرتکب خطاهای زیادی میشود. او از آن آدمهایی است که رفاه برایشان مضر است و باصطلاح یونجهاش که زیاد شود به لگدزدن میافتد. محرر دوم جوانی بیست و پنج ساله و خوشلباس است که او را «منگنه» خطاب میکند؛ او سوءهاضمه دارد ولذا صبحها تندخوست اما بعد از ناهار اوضاعش روبراه میشود و به فردی خویشتندار و معتدل تبدیل میشود. منگنه فردی جاهطلب است اما نمیداند که واقعاً چه میخواهد و گاه مرتکب اعمال غیرمجاز میشود اما در کل برآیندش بهگونهایست که راوی از او هم رضایت دارد.
راوی برای توسعه کارش تصمیم به استخدام یک محرر جدید میگیرد و بعد از آگهی کردن، بارتلبی وارد داستان میشود. او در سکوت کار میکند و در ابتدا زیاد هم کار میکند؛ «بیروح و رمق» و «ماشینوار». اما بعد از مدتی نکتهی اعجابآور آغازین داستان پدید میآید؛ جایی که راوی از بارتلبی میخواهد در مقابله چند نسخه به او کمک کند و بارتلبی در پاسخ میگوید ترجیح میدهد که این کار را نکند! این البته آغاز مسیری است که بارتلبی را به عجیبترین محرر از نگاه راوی مبدل میکند.
این داستان کوتاه تقریباً پنجاه صفحه حجم دارد اما کتاب حاوی سه جستار فلسفی درباره این داستان است: اولی به قلم ژیل دلوز، دومی نوشته ژاک رانسیر و سومی از جورجو آگامین. در مورد این سه مقاله ترجیح میدهم که چیزی ننویسم چرا که در اواسط همان اولی گریپاژ کردم! یاد آن حکایت معروف در مقالات شمس به خیر! آنجا که میفرماید: «گفتند ما را تفسیر قرآن بساز. گفتم: تفسیر ما چنان است که میدانید...» و ادامه میدهد تا این بخش که حتماً برایتان آشناست:«آن خطاط سهگونه خط نوشتی، یکی را او خواندی ولاغیر، یکی را هم او خواندی هم غیر، یکی را نه او خواندی نه غیر او...». به نظرم رسید که همانند خط دوم نبودند! در ادامه مطلب برداشت خودم را از داستان خواهم نوشت.
*******
هرمان ملویل (1819-1891) در خانوادهای نسبتاً مرفه در نیویورک به دنیا آمد اما در دوران نوجوانی و پس از ورشکستگی و فوت پدر وضعیت خانواده رو به افول گذاشت. او در هجده سالگی مجبور به کار روی کشتی و ملوانی شد و تا بیست و پنج سالگی به این شغل ادامه داد و تجربیات فراوانی در اقصا نقاط دنیا کسب کرد. عمده آثارش ریشه در همین تجارب دارد. اولین اثرش را در سال 1841 نگاشت و موفقیتی نسبی کسب کرد. بارتلبی محرر در سال 1853 چاپ شده است. آخرین رمانی که در زمان حیاتش منتشر کرد در سال 1857 روانه بازار شد. بازاری که چندان از آثار او (حتی موبیدیک) استقبال نکرد! لذا او بیش از سه دهه تا زمان مرگش دیگر داستانی منتشر نکرد. او بعدها و از 1920 به این طرف مورد توجه قرار گرفته و آثارش مشهور و در زمره تأثیرگذاران بر ادبیات آمریکا قلمداد شد.
............
مشخصات کتاب من: گروه مترجمان نیکا (ترجمه داستان کاوه میرعباسی)، نشر نیکا، چاپ اول 1390، شمارگان 1650 نسخه، 191 صفحه
............
پ ن 1: نمره من به کتاب 3.9 از 5 است. گروه A (نمره در گودریدز 3.93 نمره در آمازون 4.4)
پ ن 2: این داستان طبعاً چند ترجمه دیگر هم دارد! نمره بالا هم منهای جستارها محاسبه شده است!
پ ن 3: مطلب دوست خوبم مداد سیاه در مورد این کتاب را اینجا بخوانید.
ادامه مطلب ...
تا از داغی اوضاع انتخابات آمریکا کاسته نشده است برای گزینش دو کتاب بعدی به سراغ این منطقه خواهیم رفت. شورای گزینش کاندیدای وبلاگ تلاش کرده است از ایالتهای مختلف (اوهایو، نیویورک، تنسی، فلوریدا و ورمانت و...) و از نسلهای مختلف گزینههایی برای انتخاب وجود داشته باشد!
برای اینکه در فضای درستی قرار بگیرید فرض کنید در مکانی قرنطینه شدهاید (البته بلا به دور) و در آن مکان این هفت کتاب موجود است. کدام دو کتاب را برای خواندن یا بازخوانی انتخاب میکنید؟ یا فرض کنید دوست شما در چنین وضعیتی قرار گرفته است و از شما نظر خواسته است؛ کدام دو کتاب از گزینههای زیر را توصیه میکنید:
1) ترجیح میدهم که نه – هرمان ملویل
این داستان با عنوان «بارتلبی محرر» در سال 1853 منتشر شده است. هرمان ملویل (1819-1891) در زمان حیاتش چندان مورد اقبال قرار نگرفت اما آثارش بعدها و بخصوص در دهههای ابتدایی قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت و بر نسل طلایی نویسندگان آمریکایی تأثیر بسزایی گذاشت. نمره کاربران به این کتاب در سایت گودریدز 3.93 است.
2) اروپاییها – هنری جیمز
این داستان در سال 1878 منتشر شده است. امروزه منتقدین، هنری جیمز (1843-1916) را در هنر رماننویسی، نقطه اوج ادبیات قرن نوزدهم میدانند و به آثارش عنوان «کلاسیکهای مدرن» دادهاند. جیمز با تکیه بر افکار و عواطف قهرمان داستان، تاثیر مهمی روی رمان قرن بیستم گذاشت. نمره کاربران به این کتاب در سایت گودریدز 3.61 است.
3) سفید بینوا – شروود آندرسن
این داستان در سال 1920 منتشر شده است. شروود آندرسن (1876-1941) در ادبیات آمریکا به عنوان پدر داستان کوتاه مدرن شناخته میشود. او تأثیر بسزایی در نویسندگان آمریکایی بین دو جنگ یا عصر طلایی داشته است. نمره کاربران به این کتاب در سایت گودریدز 3.7 است.
4) دشمنان – آیزاک بشویس سینگر
این داستان در سال 1966 برای اولین بار منتشر شده است. این نویسده یهودی لهستانیتبار کتابهای خود را به زبان ییدیش مینوشت و البته بعدها زیر نظر خودش همگی به انگلیسی ترجمه شد. «دشمنان؛ یک داستان عاشقانه» در سال 1972 ترجمه و چاپ شد. سینگر (1902-1991) برنده جایزه نوبل سال 1978 است. نمره کاربران به این کتاب در سایت گودریدز 3.95 است.
5) هدیه هومبولت – سال بلو
این داستان در سال 1975 منتشر و برنده جایزه پولیتزر گردید. سال بلو (1915-2005) برنده جایزه نوبل سال 1976 است. او در خانوادهای یهودی و روستبار به دنیا آمد که پس از مهاجرت در کبک کانادا اقامت گزیده بودند. این نویسنده کانادایی-آمریکایی سه بار برنده جایزه ملی کتاب ایالات متحده شده است که در نوع خود یک رکورد محسوب میشود. نمره کاربران به این کتاب در سایت گودریدز 3.86 است.
6) دلبند – تونی موریسون
این کتاب در سال 1987 منتشر و در سال بعد برنده جایزه پولیتزر گردید. تونی موریسون (1931-2019) در سال 1993 به عنوان اولین زن سیاهپوست موفق به دریافت جایزه نوبل شد. بر اساس نظرسنجی روزنامه نیویورکتایمز از تعدادی نویسندگان برجسته آمریکایی در سال 2006، رمان دلبند به عنوان بهترین اثر داستانی ادبیات آمریکا در ربع قرن گذشته انتخاب شد. نمره کاربران به این کتاب در سایت گودریدز 3.87 است.
7) جاده – کورمک مککارتی
این کتاب در سال 2006 منتشر و در سال بعد برنده جایزه پولیتزر گردید. این تنها گزینهی زنده در لیست ما متولد سال 1933 است... چند شب قبل فیلم جایی برای پیرمردها نیست ساخته برادران کوئن که بر اساس رمانی با همین نام از مککارتی ساخته شده است توسط اعضای شورای گزینش کاندیداها دیده شد و این کتاب در لیست قرار گرفت! نمره کاربران به این کتاب در سایت گودریدز 3.97 است.
.............................
پ ن 1: حدس میزنم انتخابات فوق کاملاً قابلیت آن را دارد که از انتخابات ریاست جمهوری امسال آن خطه پرشورتر و میلیمتریتر باشد. البته از طرف دیگر به لیست که نگاه میکنم حس «آقا»یی به من دست میدهد چون واقعاً برایم فرقی نمیکند که کدام انتخاب شوند!