تنهایی اعداد اول - – پائولو جوردانو

"نفرت داشت، نفرت، از بیدار شدن زورکی، آن‌هم در روزهای تعطیلات کریسمس. می‌توانست تا ساعت ده و یازده، یا شاید هم دیرتر، در رختخواب بماند و غلت بزند. اما مجبور بود که با اولین فریاد پدرش، مثل سربازی چموش، زرنگ و آماده‌به‌خدمت، از تخت پایین بیاید و پشت میز صبحانه بنشیند و زیر نگاه نافذ پدر صبحانه بخورد، لباس اسکی سبزش را تن کند و راهی شود: راهی جایی که از آن نفرت داشت، کوهستان. جایی که تمام شوق تعطیلات زیر کفش‌های بزرگ اسکی له می‌شد. ورزشی که از آن متنفر بود و از چهارسالگی، به‌زور پدر، شروع‌اش کرده بود."

پاراگراف ابتدایی داستان به "آلیس دلاروکا" دختر هفت‌ساله‌ای می‌پردازد که به اصرار پدرش اسکی می‌کند. او دوست دارد به پدرش "نه" بگوید و احساساتش را در این مورد بیان کند اما نمی‌تواند. او با خودش فکر می‌کند شاید وقتی بزرگ شود بتواند احساساتش را به خوبی بیان کند و آن‌گونه که دوست دارد زندگی کند. آلیس، هنگام مسابقه اسکی در یکی از روزهای سال 1983 دچار حادثه شده و توانایی حرکتی‌اش محدود می‌شود.  

شخصیت دیگر داستان "ماتیا" پسری است که خواهر دوقلویی استثنایی دارد (به‌لحاظ ذهنی متفاوت یا به‌قولی معلولیت ذهنی). او در یکی از روزهای سال 1984 به جشن‌تولد یکی از همکلاسی‌ها دعوت می‌شود و از این‌که می‌بایست خواهر خود را هم به جشن ببرد رضایت ندارد. او را در پارک می‌گذارد و خودش به‌تنهایی می‌رود اما وقتی بازمی‌گردد اثری از خواهرش نیست.

این اتفاقات همچون زخمی بر جسم و روح آنها باقی می‌ماند. این دو در نوجوانی با یکدیگر آشنا می‌شوند و...

داستان در مقاطعی خاص از سال 1983 تا 2007 به صورت موازی روایت می‌شود.

*****

ما به‌طور معمول بابت اتفاقاتی که در گذشته رخ داده است خودمان را عذاب می‌دهیم. این‌که دیگران مقصر بودند و این‌که ما بابت فلان اتفاق مقصر بوده‌ایم و از این‌قبیل خودآزاری‌ها چه تاثیری در روح و روان ما می‌گذارد یکی از مفاهیم مطرح‌شده در داستان است. شخصیت‌های اصلی داستان جامعه‌گریزند و جامعه‌گریزی آنها ریشه در همین قضیه دارد.

در نقطه مقابل به‌نظر می‌رسد برای برخی افراد، تنهایی انتخاب مناسب‌تری است. بر چه اساسی انتظار داریم همگان باید به دنبال پذیرفته‌شدن در جامعه و چسبیدن به دیگران باشند!؟

*****

نویسنده‌ای جوان و خوش‌تیپ با مدرک دکترای فیزیک و کتابی کم‌حجم! با عنوان و موضوعی در رابطه با تنهایی... و سادگی داستان... همه دست به دست هم می‌دهند تا علاوه بر پرفروش شدن، جوایز زیادی ( از جمله جایزه استرگا در سال2008 که مهمترین جایزه ایتالیایی است) را درو کند و سریعاً به زبان‌های مختلف ترجمه شود و در اکثر نقاط نیز توفیق بیابد.

....................

پ ن 1: مشخصات کتاب من؛ ترجمه بهاره مهرنژاد، نشر افراز (با رعایت کپی‌رایت)، چاپ اول 1392، تیراژ 1100نسخه، 119 صفحه(!؟)

پ ن 2: نمره من به کتاب 3.6 از 5 است. (نمره در گودریدز 3.6 از مجموع 29036 رای و در سایت آمازون 3.9) در همین چند روزه‌ی اخیر نزدیک 300 رای به تعداد آراء گودریدز اضافه شده است که نشان می‌دهد هنوز مورد توجه است.

پ ن 3: انتخابات پست قبل تا فردا ادامه خواهد داشت منتظر نظرات شما در پست مربوطه هستم.

پ ن 4: یکی از دوستان  عزیز که کتاب را به زبان اصلی خوانده است در مورد داستان و تفاوت‌های ترجمه‌ای که ما خوانده‌ایم با اصل توضیحات روشنگری در اینجا داده‌اند که لازم است خوانده شود.

 

میله‌جان سلام

ما یوونتوسی‌ها عادت نداریم به نامه‌هایی که به دستمان می‌رسد پاسخ ندهیم حتا اگر نویسنده نامه ناپولی را به ما ترجیح بدهد! امسال خیلی خوب بودید شما و واقعاً شایستگی نایب‌قهرمانی در سری آ ایتالیا را داشتید! اما خب یک ضرب‌المثل انگلیسی را به یادت می‌آورم که می‌گوید وقتی از گوشه‌ای از کاخ سلطنتی فریاد و فغان شاه مُرد به هوا می‌رود، در همان زمان و از گوشه‌ی دیگر کاخ فریادهایی برمی‌خیزد که زنده باد شاه. به هرحال زندگی ادامه دارد و فوتبال نیز به همچنین... از همین زاویه به موضوع نامه‌ی تو و کتابِ پائولو و خودم و ماتیا وارد می‌شوم.

باید گذشته را رها کرد... درست! اما این گذشته است که ما را رها نمی‌کند. تجربه‌ی ما می‌گوید به دنبال مقصر گشتن و ماندن در گذشته به‌خودی‌خود ما را و زندگی ما را به باد خواهد داد. اما چگونه می‌توان از گذشته خلاص شد؟ اگر پول‌هایی که من بابت شنیدن این موضوع به روانپزشکان پرداخت کردم را در یک قلک می‌ریختم (طبیعتاً اسم این قلک بورس ایران نیست!) می‌توانستم به مراکز خرید و مسافرت‌هایی بروم که "گذشته" را مثل برف در بیابان‌های کاشانِ شما، ناپدید کند! البته از نثر و طنازی من مشخص است که توانسته‌ام مصائب بعد از جدایی از آلساندرو را پشت سر بگذارم همان‌طور که جدایی فابیو را به‌خوبی مدیریت کردم.

من بالاخره جلوی پدرم ایستادم و تقریباً آن‌جوری که دوست داشتم زندگی کردم اما باز هم در گفتن احساساتم مشکل داشتم. در مورد ماتیا و در مورد فابیو این موضوع را خوانده‌ای و دیدی که چگونه آزرده‌ شدم اما تلاش کردم تا ادامه بدهم. ماجرای آلساندرو پس از آن نشان می‌دهد من آن‌طور که تو نوشتی جامعه‌گریز نیستم... شاید بتوان در مورد ماتیا چنین حرفی را زد.

مسئله‌ی ماتیا  و حتا من به این سادگی نیست که با یک کلمه "جامعه‌گریزی" تحلیل شود. من پدرم را مقصر می‌دانستم و ماتیا خودش را... و یا دقیق‌تر بخواهم بگویم جامعه را!! رابطه ماتیا با خواهرش میکی خوب بود اما وقتی وارد مدرسه شدند این واکنش جامعه بود که آنها را از هم جدا نمود. برچسب‌زنی‌ها آن تراژدی را به بار آورد. اگر خود من هم اندکی از جامعه دلخور هستم به‌واسطه‌ی آن است که پدرم تحت تاثیر جامعه به‌دنبال مدال‌آوری و قهرمان شدن من در اسکی بود... مسابقه‌ای که همه والدین خودشان را مکلف می‌دانند که در آن پیروز شوند: تربیت فرزندان خارق‌العاده! خود تو چرا هفته قبل پسرت را بردی کنکور تیزهوشان!؟ نگو که اعتقاد شخصی خودت بود...

ماتیا هم از این قضیه دلخور بود. یادت هست که اولین باری که او را دیدم در مورد کتاب چه گفت؟ گفت: کتاب آدمو از قید زمان رها می‌کنه و هیچ آزاری به آدم نمی‌رسونه. عوضش آدما... جالب است که تک‌تک افراد جامعه در مقابل اتفاقی که برای ماتیا رخ داد مسئول هستند اما درعوض فقط به دنبال قضاوت درخصوص عدم بیان احساسات و جامعه‌گریزیِ او و امثالهم هستند.

به‌گمانم همین میزان که مسئله را باز کردم برای تو کافی باشد چون به هرحال ما همسن‌وسال هستیم و حرف یکدیگر را بهتر درک می‌کنیم. راستی در نامه‌ات چقدر نسبت به اینکه در داستان، به رژ ملایم و کمرنگ اشاره شده واکنش نشان داده بودی! راستش من گاهی از رژ غیرملایم و غیرکمرنگ هم استفاده می‌کنم و یادم نمی‌آید پائولو در مورد این موضوع چه نوشته است... به‌هرحال تیتری که برای معرفی کتاب در نامه انتخاب کرده بودی را دوست داشتم: "تداوم زندگی با رژ ملایم و کمرنگ"...

از ماتیا مدتی است خبری ندارم. خیلی برایش نگرانم. نمی دانم چه زمانی ممکن است دوباره به یکدیگر نزدیک شویم. می‌دانی که جفت‌های اعداد اول هم در ارقام پایین و هم در ارقام بالا به هم نزدیک می‌شوند. ما دوباره به هم نزدیک خواهیم شد اما فاصله‌ی ما از آنی که دیدی نزدیک‌تر نخواهد شد. شاید این برای ما انتخاب مناسب‌تری باشد.

ارادتمند شما

آلیس دلاروکا

..................

بعدالتحریر:

* حساب کن اگر من و ماتیا ازدواج می‌کردیم آن‌وقت در این فیلمی که براساس داستان ما ساخته شده نقش مادرشوهرم را دختر اینگرید برگمانِ بزرگ بازی می‌کرد! فکر می‌کنی چه حالی به من دست می‌داد!؟ همان بهتر که اعداد اول زیاد در کنار هم نمی‌مانند!

* تو هم زیاد در گذشته نمان... محال است ناپل به زمان کاره‌کا و مارادونا بازگردد!

* جهت اطلاع این‌که بعد از نوشتن این نامه صفحه‌ی اینستاگرامم را خواهم بست! چون دیدم هموطنان شما در صفحه رئیس‌جمهور کرواسی و هرکس دیگری که به نوعی با شما مرتبط می‌شود، چه شیرین‌کاری‌هایی می‌کنند... به قول خودتان: کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند!