نان آن سالها هاینریش بل

راوی داستان (فندریش) جوانی است 23 ساله که از 16 سالگی در شهر کار می کند. او تعمیرکار لوازم خانگی است و با درنظر گرفتن وضعیت اقتصادی آلمان پس از جنگ دوم جهانی, درآمد خوبی دارد.

کل داستان مربوط به یک روز ابتدای هفته (دوشنبه) است؛ روزی تمام ناشدنی که در انتهای داستان هنوز چند ساعتی از آن باقی است! صبح روز دوشنبه تلگرامی از پدرش می رسد که هدویگ دختر مدیر مدرسه (همکار پدر) برای ادامه تحصیل به شهر می آید و فندریش می بایست به ایستگاه راه آهن برود و او را با رعایت ادب به آپارتمانی که قبلن برای او اجاره کرده است برساند. او با کمی نارضایتی تن به این کار می دهد اما مواجهه او با هدویگ تاثیر عجیبی روی او می گذارد به نحوی که...

***

هاینریش بل است و آلمان پس از جنگ دوم و آثار آن... این کتاب که در سال 1955 منتشر شده است هم در چنین فضایی می گذرد.این کتاب در دهه گذشته حداقل توسط چهار مترجم, ترجمه شده است:

محمد اسماعیل زاده  با عنوان نان سالهای جوانی  نشر چشمه

جاهد جهانشاهی  با عنوان نان سالهای سپری شده  نشر دیگر

سیامک گلشیری  با عنوان نان آن سالها  نشر مروارید

محمد ظروفی  با عنوان نان آن سالها  نشر جامی

پیشنهاد من برای مترجمین دیگر "نان همان سالها" ، "نان سالهای بلوغ" ، "نان سالهایی که صورتم جوش می زد" و ... است. به هر حال می بایست تجربیاتمان را به یکدیگر انتقال دهیم!

***

پ ن 1: در مقایسه با "سیمای زنی در میان جمع" و "عقاید یک دلقک" و "آبروی از دست رفته کاترینا بلوم" این کتاب برای شخص من در سطحی پایین تر احساس رضایت ایجاد نمود.

پ ن 2: مشخصات کتاب من؛ ترجمه سیامک گلشیری, نشر مروارید, چاپ سوم 1387, تیراژ 1100 نسخه, 129صفحه, 2300 تومان 

نان و عشق و موتور ماشین لباسشویی!

فندریش نوجوانی سختی را سپری کرده است. تنها در شهر و دور از خانواده و دربدر به دنبال درآوردن پولی برای سیر کردن شکم.قبل از آن هم چنین بوده است؛ وقتی صحنه هایی را یاداوری می کند که با پدرش که معلم مدرسه است به نانوایی می رفتند تا بلکه به واسطه این که فرزند نانوا شاگرد پدر است نانی گیرشان بیاید و یا زمانهایی که کتابهای پدرش را یواشکی می فروخت تا بتواند نان بخرد و یا زمانی که چهار روز در هفته شبانه به بیمارستانی می رود تا بتواند غذای رایگان بخورد و... برای فندریش "نان" می تواند نماد امنیت و رفاه باشد و دستیابی به آن موفقیت...به همین خاطر است که حتا الان که وضعش خوب است وقتی دستمزد هفتگیش را می گیرد, از مغازه های نانوایی سر راهش خوشگل ترین نان ها را خریداری می کند به نحوی که سرآخر برای این که قبل از کپک زدن خورده شود آنها را در آشپزخانه صاحبخانه اش می گذارد.

خب! آیا رسیدن به چنین وضعیتی ته ایده آل است؟این وضعیت: دوازده ساعت در روز کار می کردم, هشت ساعت می خوابیدم و چهار ساعت هم برایم می ماند که اسمش را اوقات فراغت گذاشته اند؛ در این مدت با اولا قرار می گذاشتم, دختر رئیسم را می گویم که با هم نامزد نبودیم, یعنی رسماً نامزد نبودیم, اما انگار یک واقعیت انکار ناپذیر بود که ما بالاخره با هم ازدواج می کنیم...

سوزنبان

ما آدمها قطارهایی شارژی هستیم که روی ریل هایی که خانواده و جامعه برایمان ساخته اند حرکت می کنیم و تا ته شارژمان هم اگر اتفاق خاصی رخ ندهد در مسیر تعیین شده ادامه می دهیم ...البته کم و زیاد سرعت و توقفات و اینا دست خودمان است! گاه در این مسیر با سوزنبانانی برخورد می کنیم, این آدمها به ما کمک می کنند که مسیرمان را عوض کنیم, گاه شانس با ما یار است و در مسیر بهتری می افتیم و گاه هم نه...هرچند بیشتر اوقات متوجه سوزنبان نمی شویم و در همان مسیر قبل گاز می دهیم و البته غر هم می زنیم!

برای فندریش هم دیدار هدویگ چنین حکمی داشت. تا قبل از آن کار روزانه و استراحت و اوقات فراغت برایش قابل تحمل بود. توی مسیر خودش با شتاب حرکت می کرد... اما حالا: به حقیقتی که همیشه می دانستم و شش سال بود آن را اقرار نکرده بودم, پی بردم؛ از شغلم, مثل همه شغل هایی که سعی کرده بودم یاد بگیرم, متنفر بودم...

هرچند فندریش مشکلی احساس نمی کرد تا نزد پیر مغان ببرد برای حل معما از طریق تایید نظر و ... اما همانطور که جلوی آپارتمان هدویگ ایستاده بود همه مسائلی که از یاد برده بود به یادش می آمد و حل می شد: تنفر از شغل, برخی از معانی کلمات لاتین, یک مسئله ریاضی مربوط به دبیرستان!, کلاه برداری قانونی رئیسش, حرف پدرش در مورد خدا و ...

صحنه به یاد ماندنی

زمانی که مادر فندریش در بیمارستان بستری است یک هم اتاقی دارد که شبی می میرد.شوهر متوفی صبح برای جمع کردن وسایل زنش می آید و وقتی متوجه می شود که زنش دیشب مرده است و نمی توانسته کنسرو گوشتی که دیشب برایش برده را خورده باشد و البته حالا از کنسرو خبری نیست یک الم شنگه ای راه می اندازد که نگو...!