نان اووون سالها!

نان آن سالها یا نان سال های جوانی یا هر عنوان دیگری که در ترجمه فارسی برای این کتاب در نظر گرفته شده است چند چیز را در ذهن من تداعی می کند که البته هاینریش بل آخرین آنهاست و "صف" در ردیف اول!

پررنگ ترین خاطره در این زمینه مربوط به زمانی است که کودکی ده ساله بودم اما نه تو جنگلهای گیلان بلکه یک زمستان سرد در همین تهران.

مامان گفت: عصری عموت اینا میان...

جمله دردناکی بود! زن عمو نان خراسانی یا همان نان مشهدی را بسیار دوست می داشت. یکی از مناسک مرتبط با تشریف فرمایی خانواده عمو, تهیه نان مشهدی بود و این مهم البته به دوش نان آور خانه بود, یعنی من!

بابا می گفت: هفت سال اول دوران پادشاهی است, هفت سال دوم دوران بردگی است...

نانوایی مشهدی دورترین نانوایی به خانه ما بود و نیم ساعتی باید پیاده می رفتم آن هم چه مسیری؛ گردنه برف گیر, پرتگاه عمیق, غار اژدها و...می گفتند از هر سه بچه ای که به اون مسیر پا بگذارد یکی کتک می خورد چون برای کوتاه کردن مسیر مجبور بودیم از دیوار یک باغ بالا برویم و میان بر بزنیم. مشکل فقط مسیر طولانی و ادیسه وار این نانوایی نبود بلکه سرعت بسیار پایین صف آن بود که عذاب آور بود...کاسب های محل و همسایه هایی که حق آب و گل داشتند هم در کند کردن سرعت صف سنگ تمام می گذاشتند. آن روز هوا بسیار سرد بود. پاهام از نوک انگشتان شروع کرده بود به بی حس شدن و فرشته نگهبانم مدام توی گوشم می گفت عزیزدلم تو نباید بخوابی!

زن عمو گفت: ای وای نون بخوریم یا خجالت...

من که پاهام تا زانو بی حس شده بود و آب از همه سوراخهای صورتم جاری شده بود به یکباره طاغی شدم و گفتم نان را بخورید و خجالت را بکشید!!

اما خب این خودمم که هنوزم با شنیدن اسم نان مشهدی و یادآوری این خاطره خجالت می کشم بقیه که فقط مزه نان یادشان می آید.

***

واقعن به من ظلم شده...کودکی من سرشار از صف نان است اما مادرم پس از کل کل بسیار تازه رضایت داد (آن هم به نظرم زبانی و نه از ته دل!) که بعله آن ایام چند باری من هم نان خریده ام!!!! و در عین حال تاکید می کند که داداش بزرگترم این وظیفه را بسیار انجام داده است...یاللعجب! شش سالم بود یعنی در عنفوان دوره پادشاهی که همین داداش من را با راه و چاه خرید نان آشنا کرد. آن هم با پس گردنی! خداییش به من ظلم شده.

***

عکسی که در ادامه مطلب گذاشته ام برایم جالب بود...شاید برای شما هم جالب باشد.

صبحانه

داشتیم سر میز کار صبحانه می خوردیم ؛ کاری که به مدد ساعت شروع کار پادگانی مان گریزناپذیر است ؛ و لقمه های نان سنگک و پنیر و گوجه را یکی یکی بلع می نمودیم. حقیقتن هر کاری که انجام می دهیم باید حواسمان شش دانگ به همان کار باشد تا علاوه بر صحت انجام آن , مزایای جانبی اش نیز نصیبمان شود. که البته در این فقره حواسمان همه جا بود الا به برخی گوشه های نان سنگک!

حتمن دیده اید که برخی از گوشه های نان سنگک به دلیل برشته شدن , خیلی خشک و تیز هستند و چنانچه لقمه گرفته شده کمی باصطلاح بزرگتر از دهان باشد و از قضا حاوی یکی از همین گوشه های تیز باشد بر اساس قانون مورفی آن گوشه تیز به آسیب پذیرترین نقطه داخلی دهان یعنی آن قسمت از لثه که در ناحیه بالایی دندان های نیش قرار دارد فرو می رود و آن را خراش می دهد.

این خراش به خودی خود لذت های پیشین و پسین فرایند خوردن صبحانه را تحت شعاع خود قرار می دهد و حتا پس از اتمام صبحانه به واسطه اضافه کاری زبان , که خود را موظف به کشف عمق حادثه و ابعاد فاجعه می داند و مدام آن نواحی را سک می زند , این زخم تازه می ماند. بدین ترتیب قاعدتن این زخم ها می بایست همیشه تازه بمانند اما ... همه می دانیم که تازه نمی مانند و فراموش می شوند تا صبحانه ای دیگر و تجربه ای دیگر...

ما آدمها همگی گوشه های تیزی داریم... اگر خراشی می دهیم اغلب اوقات به این دلیل نیست که برای خراش دادن برنامه ریزی شده ایم کما اینکه در اکثر اوقات خورده می شویم و زخمی هم ایجاد نمی کنیم مثل نان سنگک!

.....

پ ن 1: کمی ابلهانه است اینجور مواقع بگوییم لعنت بر نان سنگک!

پ ن 2: مطلب بعدی در مورد مجموعه داستان دلتنگی های نقاش...سلینجر خواهد بود و فعلن در اوقاتی که دست می دهد مشغول خواندن وجدان زنو اثر ایتالو اسووو هستم که احتمالن در بازار به سختی یافت شود.

پ ن 3: قبل از نوشتن مطلب بعدی یک انتخابات کوچک برای کتاب بعدی خواهیم داشت.