پوست (ترسِ جان) - کورتزیو مالاپارته

این کتاب بر پایه مشاهدات نویسنده در جنگ جهانی دوم و از زاویه دید اول‌شخص، که خود مالاپارته باشد، نوشته شده است. با این وصف بد نیست ابتدا مختصری با نویسنده و زمان-مکان روایت آشنا شویم.

او در سال 1898 با نام کورت اریش سوکرت از پدری آلمانی و مادری لومباردی در ایالت توسکانی به دنیا آمد. از همان دوران نوجوانی به فعالیت‌های حزبی و اجتماعی پیوست و در دوران دانشجویی به روزنامه‌نگاری ادامه داد، در جنگ جهانی اول جنگید و به دلیل استنشاق گاز سمی از ناحیه ریه دچار آسیب شد. در سال 1921 به جنبش فاشیسم پیوست و در روزنامه‌های مختلف آن قلم زد و حتی در برخی از آنها مدیریت کرد. او نام مالاپارته را در سال 1925 برای خود انتخاب کرد (بناپارت در ایتالیایی به معنای طرفِ خیر است و مالاپارت به معنای طرفِ شر). او قلم تند و تیزی داشت و گاه مسئولین هم‌حزبی او را هم می‌آزرد اما نقطه اوج انتقادات او در کتاب «فن کودتا» و زیر سوال بردن هیتلر نمود پیدا کرد که موجب شد از حزب اخراج و پنج سالی را از 1933 تا 1938 در حبس و تبعید در جزیره لیپاری بگذراند. او پس از رهایی چندین بار دیگر دستگیر و زندانی شد. در سال 1941 به عنوان خبرنگار جنگی به جبهه روسیه رفت و گزارشاتی که از آنجا ارسال می‌کرد باعث اخراجش توسط آلمانی‌ها شد. این تجربیات دستمایه یکی از دو شاهکارش «قربانی» شد که در سال 1944 منتشر شد. پس از ورود متفقین به سیسیل به عنوان افسر رابط با ارتش آمریکا همکاری کرد و تجربیات او در این دوره در کتاب «پوست» ظهور یافته که در سال 1949 منتشر شده است. پس از جنگ جهانی دوم مدتی را در پاریس گذراند و در زمینه نمایشنامه‌نویسی فعالیت کرد. پس از بازگشت به ایتالیا روزنامه‌نگاری را با همان شور و حال سابق ادامه داد. او که زمانی یک راستگرای افراطی و یک خداناباور محسوب می‌شد به گروه‌های چپ (مثلاً حزب کمونیست) و حتی کلیسای کاتولیک نزدیک شد. مالاپارته در سال 1957 پس از سفر ناتمامی که به چین داشت بر اثر سرطان ریه درگذشت.

روایتِ نویسنده در این کتاب حد فاصل ورود متفقین به ناپل تا پایان جنگ و خروج سربازان آمریکایی از ناپل را در بر می‌گیرد. یکی از معضلات ذهنی من در حال حاضر این است که روایت نویسنده در پوست را چه بنامم!؟ رمان؟ وقایع‌نگاری هنرمندانه؟ رمان زندگینامه‌ای!؟ مقالات ادبی به هم‌پیوسته‌ی رمان‌گونه!؟ ناداستانِ ادبی-هنری؟ و.... شاید برای کسی که کتاب را خوانده باشد فرقی نداشته باشد اما برای دیگران به نظرم اهمیتِ بالایی دارد! چرا که اگر با نیت خواندن رمان وارد آن شوید ممکن است در فصل دوم یا سوم یا نهایتاً چهارم قایق‌تان به گِل بنشیند. از طرف دیگر هم نمی‌توان آن را از ذیل رمان خارج کرد چون به هرحال نمی‌توان آن را غیرداستانی خطاب کرد و از طرفی وقایع‌نگاری و مقاله هم معمولاً با چنین تخیل و ظرافت و شاعرانگی و توصیفات نقاشی‌گونه و کمی اغراق در حواشی! همراه نیستند... اگر بخواهم مورد مشابهی (آن هم فقط در برخی جهات) را که قبلاً درباره‌اش نوشته باشم به یاد بیاورم به «امید» اثر آندره مالرو (اینجا و اینجا) اشاره می‌کنم.

اهمیت اثر در این است که به‌هرحال نگاه نویسنده با اکثر روایت‌هایی که از این برهه‌ی تاریخ انجام شده است زاویه دارد و انگشت روی نکاتی می‌گذارد که معمولاً در آن روایت‌ها مغفول مانده است. در واقع اکثر راویان در طرف فاتحین جنگ بودند اما مالاپارته با اینکه همراه متفقین است اما خود را جزء مغلوبین آن به حساب می‌آورد و البته از نگاه او اساساً «بردن جنگ خجالت‌آور است». در ادامه مطلب بیشتر به کتاب خواهم پرداخت.

******

این کتاب دو نوبت به فارسی ترجمه شده است. نوبت اول در سال 1337 توسط بهمن محصص (انتشارات نیل) و نوبت دوم در سال 1396 به وسیله قلی خیاط (نشر نگاه). چنانکه مترجمِ اول در مقدمه‌اش (با تاریخ 1343) آورده است عنوان کتاب را به توصیه جلال آل احمد به «ترس جان» تغییر داده است که اگرچه انتخاب مرتبطی است، در ادامه مطلب خواهم نوشت که چرا با این تغییر موافق نیستم! ایشان در مقدمه ذکر می‌کند: «... آن را به فارسی برگرداندم تا روشنفکر و روشنفکرنمای کشور من مخصوصاً روشنفکرنما اگر عقلی داشته باشد از آن روی سکه‌ی جنگ دوم جهانی و آزاد شدن اروپا از دست اروپایی باخبر گردد و بداند اگر آلمانها مردم را کشتند، آمریکایی‌ها - پس از سزارین جنگ که وسیله‌ی «موجودات پرجیب» ماورای اطلس انجام شد – آنان را پوساندند و کشتن کسی از پوساندنش شرافتمندانه‌تر است.» به این جملات هم که تاحدودی شِمایی از کتاب را ارائه می‌کند، خواهم پرداخت.

مشخصات کتاب من: ترجمه بهمن محصص، نشر جامی، چاپ اول 1399، شمارگان 1200 نسخه، 376 صفحه.

............

پ ن 1: نمره من به داستان 3.2 از 5 است. گروه B ( نمره در گودریدز 4.05 نمره در آمازون 4.7)

پ ن 2: مصاحبه‌ای با مترجم دوم اثر که مفید و خواندنی است: اینجا یا اینجا

پ ن 3: ترجمه‌ای از یک مقاله کوتاه در مورد نویسنده: اینجا

پ ن 4: کتاب بعدی که در مورد آن خواهم نوشت «روباه» از دی. اچ. لارنس است. پس از آن به سراغ کتاب «کشتن موش در یکشمبه» اثر امریک پرسبرگر خواهم رفت.

 

چون نیک نظر کرد پر خویش در آن دید!

کتاب اگرچه چند سال پس از اتمام جنگ نوشته شده است اما من به عنوان خواننده کاملاً این احساس را داشتم که راوی در مورد دردهایی که از آن رنج می‌برد صادق است (اینکه در زمان وقوع هم چنین درکی داشته اصلاً محل بحث نیست). اما مالاپارته از چه چیز یا چه چیزهایی رنج می‌برد که این‌چنین پرتکرار در طول کتاب ناله سر می‌دهد؟! برداشت من این است که اساسی‌ترین رنج راوی، دیدن نابود شدن «عزت نفس» یا «کرامت انسانی» هموطنانش است. البته این دو کلمه مستقیماً در متن موجود نیست و بیشتر برآیند برداشت‌های ذهنی من است. راوی از یک ویروس ویرانگر فرهنگی تحت عنوان «طاعون» صحبت می‌کند که بعد از ورود آمریکایی‌ها رواج پیدا کرده است و مردم را از شرافت و سربلندی و عزت نفس تهی کرده و آنها را به انجام اعمال پست و کثیفی چون وطن‌فروشی و خودفروشی و بچه‌فروشی و... وامی‌داشت بدون آنکه از انجام این اعمال احساس سرافکندگی کنند. او این فرایند را پوسیدن و گندیدن خطاب می‌کند.

او این تغییر و آلودگی را ناشی از تفاوت دو نوع مبارزه و جنگ می‌داند: مبارزه برای نمردن و مبارزه برای زنده ماندن! مفهوم مورد نظر نویسنده برای مبارزه نوع اول نبردی است که در آن انسان برای آزادی و شرافت خود می‌جنگد و در نوع دوم تلاشی است که او برای زنده ماندن و غلبه بر گرسنگی انجام می‌دهد. در این تیپ مبارزه‌ها، انسان برای پیدا کردن لقمه نانی تن به هر پستی و جنایت و بی‌شرفی می‌دهد. او معتقد است که با ورود متفقین، مردم آزاد شده‌اند اما درعین‌حال گرفتار نبرد نوعِ دوم شده و از لحاظ انسانی سقوط کرده‌اند. طبیعتاً از این زاویه آزاد شدنِ ناشی از ورود متفقین را نوعی سرافکندگی می‌داند و شدیداً از این بابت متأثر است. او صراحتاً ذکر می‌کند این طاعون «کاری کرده بود که استبداد طی بیست سال سرافکندگی همگانی و جنگ در دو سه سال گرسنگی و عزا و رنج نتوانسته بود انجام بدهد». مدعای اصلی و از قضا حفره‌ی اصلی آن در همین جاست! مثل این می‌ماند که ریزش ساختمان متروپل را به دفرمه‌شدن یکی از ستون‌ها منتسب کنیم و باقی قضایا را داخل پرانتز بگذاریم یا مثلاً آمریکاستیزی نظام را به سیزده آبان منتسب کنیم و غرغرهای روشنفکرانه یا روشنفکرنمایانه و انباشت آن طی دو سه دهه قبل از آن را نبینیم. معمولاً آخرین علت همیشه دلیل اصلی نیست و گاهی حتی کم‌اثرترینِ آنهاست و در این مورد بخصوص بزعم من همین‌گونه است؛ کافی است تخیل خود را همانند نویسنده پر و بال دهیم و فرض کنیم که به جای ارتش آمریکا، ارتش سرخ وارد ایتالیا می‌شد یا اصلاً فرض کنیم که هیچ کدام از این ارتش‌ها وارد نمی‌شد و موسولینی به حکومتش ادامه می‌داد و... من که هیچ تصویر بهتری به ذهنم خطور نکرد و اتفاقاً معتقدم «پوسیدن» بسیار ربط وثیقی با استبداد دارد!

گر دلیلت باید از وی رو متاب!

در بخشی از داستان نویسنده به فرمانی که به امضای اعلیحضرت پادشاه ایتالیا و مارشال بادولیو (جایگزین موسولینی) رسیده بود می‌پردازد که دقیقاً در آن نوشته شده بود: «افسران و سربازان ایتالیایی! پرچم و اسلحه‌تان را قهرمانانه به پای اولین کسی که می‌آید بیاندازید.» استفاده از کلمه «قهرمانانه» و «اولین کس» (البته اگر ناشی از طنز نویسنده نباشد) در این فرمان واقعاً خنده‌دار و گریه‌دار است. مالاپارته با طنز خاص خودش ادامه می‌دهد:

«واقعاً نمایشی بسیار زیبا و تفریحی بود. همه‌ی ما افسر و سرباز در قهرمانانه‌تر انداختن پرچم و اسلحه در لجن و به‌پای پیروز و مغلوب و دوست و دشمن و حتی پای رهگذر و به‌پای آنکه از جریان خبر نداشت و با تعجب می‌ایستاد و نگاه می‌کرد، از هم سبقت می‌جستیم.»  

این فرمان به درستی مورد طعنه‌ی مالاپارته قرار می‌گیرد و به‌نوعی سرآغاز «مشاهده» آن بیماری طاعونِ مورد نظر می‌تواند قلمداد شود. تازه همین هم معلول اتفاقات قبلی است که نهایتاً به چنین نرمش قهرمانانه‌ای منتهی شده است پس چطور می‌توان آن را به واقعه‌ای که پس از آن یا همزمان با آن رخ می‌دهد (ورود متفقین) منتسب کرد؟!

از طرف دیگر اگر مثلاً نویسنده‌ای ایرانی بدین پایه از نفوذ کلام و قدرت قلم می‌رسید و چنین اثر تکان‌دهنده‌ای خلق می‌کرد برای من قابل پذیرش بود چرا که ایران در جنگ دوم اعلام بی‌طرفی کرده بود و علیرغم آن متفقین به ما ورود کردند اما ایتالیا که رسماً داخل جنگ بود!

اگر بخواهم یک شاهد مثال در این رابطه از داخل متن بیاورم به جایی اشاره می‌کنم که مالاپارته از جک می‌پرسد جرا برای آزاد کردن ما آمدید؟ و خودش ادامه می‌دهد که «باید می‌گذاشتید تا در بردگی بپوسیم». این حرف صادقانه و درستی است. وقتی ذیل یک نظام استبدادی (در اینجا موسولینی) زندگی (بخوانید بردگی) می‌کنیم، دچار پوسیدگی شدن امری محتوم است. چه آمریکایی‌ها بیایند و چه نیایند. 

فرومایه را بخت گردد بلند!

یکی از نکات محوری که نویسنده چندین و چندبار به آن می‌پردازد و به درستی آن را معلول شرایط جدید عنوان می‌کند باز شدن عرصه برای قهرمان‌های دروغین و مدافعانِ دروغینِ آزادی است. کسانی که تا دیروز زنده‌باد آلمان می‌گفتند ناگهان با زنده‌باد آمریکا و زنده‌باد شوروی گفتن به جامه‌ی مدافعین آزادی درمی‌آیند. به قول مالاپارته آنها از پِهن ساخته شده‌اند و من اضافه می‌کنم طبعاً با توجه به ازدیاد مواد اولیه می‌توان انتظار فزونی آنها را داشت. آنها زبونانه در زیرزمین‌ها مخفی شده‌ و سر بزنگاه یا از همانجا فاجعه می‌آفرینند (مثل شلیک به یکی از دوستان راوی از زیرزمین خانه همسایه!) یا بیرون می‌آیند و چه‌ها که نمی‌کنند (مثل محاکمه و اعدام جوانان کم‌سن و سال فاشیست در خیابان). نمونه‌های دردناکی در کتاب روایت می‌شود.

من با نویسنده در این مورد کاملاً هم‌نظر هستم. وقایعی چون جنگ و انقلاب چنین عرصه‌هایی را می‌گشاید. فقط متعجبم که چطور مالاپارته نسبت به انقلاب‌ها نگاه مثبتی داشت! هرچه‌قدر هم به روحیه آنارشیک و چه و چه استناد کنیم باز هم منطقی این است که با این نوع نگاهی که در پاراگراف بالا اشاره شد، به انقلاب‌ها به دیده شک یا حداقل با احتیاط نظر می‌کرد.

نگه داشتن بر تن خویش پوست!

اما چرا عنوان کتاب پوست است... کسانی که خوانده‌اند کاملاً توجیه هستند؛ در جایی از داستان راوی عنوان می‌کند که مردم ناپل در طول تاریخ به هر خفتی که افتاده‌اند باز «بچه» برایشان مقدس بوده و در اوج فقر هم نسبت به نگهداری بچه‌های بی‌سرپرست پیشقدم بوده‌اند اما حالا شرایط به جایی رسیده است که بچه‌ی خودشان را می‌فروشند... او با یکی از ژنرال‌های آمریکایی در مورد اینکه مردم چرا به این روز افتاده‌اند بحث می‌کند:

«ژنرال گیوم کمی خشن پرسید: پس چه شما را به این روز انداخت؟

پوست.

پوست؟ کدام پوست.

آهسته گفتم: پوست. پوست ما. این پوست لعنتی. شما حتی تصور هم نمی‌کنید که آدمیزاده برای نجات پوستش به چه قهرمانی‌ها و بدنامی‌هایی قادر است. این پوست نفرت‌آور را می‌بینید؟ (وقت گفتن با دو انگشت پوست پشت دست را کشیده و به این و آن نشان می‌دادم) زمانی آدمیزاده از گرسنگی و شکنجه و دردهای وحشتناک رنج می‌برد و می‌کشت و می‌مرد و آزار می‌کشید و می‌آزرد، ولی همه برای نجات روح بود و برای نجات روح خود یا روح دیگری. برای نجات روح به هر عظمت و پستی‌ای قادر بود و نه تنها برای روح خود بلکه برای روح دیگری. امروزه نیز رنج می‌برد و می‌آزرد و می‌کشد و می‌میرد و کارهای عالی و پست می‌کند، ولی نه برای نجات روح خود، بلکه برای نجات پوستش...»

او این تمدن نوین که یکی از مشخصه‌های آن بی‌خدایی است را عامل به وجود آمدن انسان‌هایی می‌داند که فقط و فقط به پوست خود اهمیت می‌دهند و دیگر برای افتخار و آزادی و عدالت کسی نمی‌جنگد و بلکه همه برای حفظ این پوست نفرت‌انگیز می‌جنگند.

این مضمون چند نوبت تکرار می‌شود و مفهوم مورد نظر نویسنده از انتخاب این اسم کاملاً شفاف می‌شود. همانطور که گفتم مترجمِ محترم در مقدمه عنوان کرده که به توصیه‌ای این عنوان را به «ترس جان» تغییر داده است. با خواندن پاراگراف بالا تاحدودی می‌توانیم این انتخاب را از لحاظ مفهومی تأیید کنیم هرچند که «جان» مفهومی بین جسم و روح است و مثل پوست خیلی مادی هم نیست و در قیاس با آن به روح نزدیک‌تر است ولذا انتخاب دقیقی نیست بعلاوه اینکه آن کنجکاوی و جذابیتی را که کلمه «پوست» در ذهن خواننده با شروع کتاب ایجاد می‌شود، ندارد و نمی‌تواند ایجاد کند و از آن بالاتر نمی‌تواند آن تفکیکی را که مد نظر نویسنده بوده است به خوبی انتقال دهد.

برای محکم‌کاری این بخش به یکی از صحنه‌های خارق‌العاده کتاب اشاره می‌کنم! وقتی راوی به همراه نیروهای نظامی وارد رم می‌شود، مردمی را می‌بیند که به ابراز شادمانی و خوشحالی مشغولند. در این میان مردی را می‌بیند که به سوی ستون نظامی می‌دود و فریاد زنده‌باد آمریکا سر می‌دهد و از بد حادثه ناگهان دچار لغزش شده و سکندری خورده و به زیر تانکِ در حال عبور می‌افتد... مرد بیچاره چنان پخشِ آسفالت می‌شود که به قول نویسنده به «قالی پوست انسان» بدل می‌شود و یکی او را با نوک بیل از کف خیابان جدا می‌کند و بر دوش گرفته و می‌برد درحالیکه مثل یک پرچم با وزش باد تکان‌تکان می‌خورد. مالاپارته به دوستش می‌گوید این پرچمی که از پوست انسان درست شده در واقع پرچم اروپا و پرچم ماست...

 برداشت‌ها و برش‌ها

1) سزارین جنگ!؟ با خودم داشتم فکر می‌کردم برای ما معمولاً ترکیبات و جملات قشنگ همواره حکم استدلال را داشته است! در بازی مافیا شاید تجربه کرده باشید! باید خیلی شانس یارمان باشد که در این دام نیفتیم. کاربرد سزارین جنگ برای ورود آمریکا (در مقدمه مترجم) در واقع مفهومی را که به ذهن می‌رساند این است که به صورت طبیعی اروپایی‌ها می‌توانستند بر آلمان غلبه کنند اما با ورود آمریکا این امر جلو افتاد و نوزاد پیروزی کمی زودتر به دنیا آمد و احیاناً با تاریخ تولد لاکچری که معمولاً سرمایه‌دارانِ جهان‌خوار خواهان آنند!! نمی‌خواهم به روشنفکران نیم قرن قبل خودمان طعنه بزنم... راستش وقتی که متوجه می‌شوم علیرغم همه‌ی اینها(!) گاهی از همتایان کنونی خودشان باسوادتر بوده‌اند چهارستون بدنم می‌لرزد.  

2) برتری کشتن بر پوساندن! و تطهیر هیتلر در مقدمه... برای شناخت دهه‌های بیست و سی و چهلِ خودمان لازم است که به این ریزه‌کاری‌ها توجه داشته باشیم. البته کاملاً متوجه هستم که آن جملات از حُب هیتلر حکایت ندارد و بیشتر مبتنی بر بغض از سیستم سرمایه‌داری و مظاهر آن است. حالا همه اینها به کنار، نکته اصلی همان اعلام حکم بر مبنای ترکیبات قشنگ و بازی با کلمات است. حالا برویم سراغ متن کتاب.

3) نویسنده در اجرای «انتقام سخت» به میزان قابل توجهی موفق بوده است و البته نه کامل. از این جهت که چهره‌ای که از آمریکایی‌های داستان می‌بینیم عمدتاً ته‌مایه‌های حماقت را در خود دارند! گاهی هم البته با بی‌فرهنگی و بی‌سوادی و حتی بلاهت نیز همراه است. مالاپارته مدام آنها را دست می‌اندازد و حماقت و بی‌اطلاعی آنها یا خطاهای نابخشودنی آنها را توی چشمانشان فرو می‌کند و همواره در این امر موفق است. البته از حق نگذریم که او تلاش کرده تا جانب انصاف را رعایت کند و چندین نوبت تعریف و تمجید فراوانی از دوستان آمریکایی خود ثبت می‌کند که حتی اگر مواردی را که تعاریفش رنگ کنایه و طعنه دارد کنار بگذاریم باز هم چیزهایی باقی می‌ماند.

4) خوشبینی آمریکایی‌ها یکی از مواردی است که نویسنده به آن می‌پردازد. توجه کنید که مالاپارته آدم بدبینی است. از نظر او فقر و پلیدی علاج‌ناپذیر است. او خرده می‌گیرد که آمریکایی‌ها علیرغم اینکه مسیحی‌ترین ملت روی زمین هستند به دنبال رفع پلیدی و فقر هستند درحالیکه نمی‌دانند بدون پلیدی امکان وجود مسیح محدود می‌شود و... 

5) نکته‌ای که مالاپارته را شاکی کرده است این است که چرا آمریکایی‌ها خود را مسئول این شرایطی که به وجود آمده است نمی‌بینند. نه تنها هیچ گونه مسئولیتی را متوجه خود نمی‌بینند بلکه خود را نجات‌دهنده مردم هم می‌دانند. این شاکی شدن قابل درک است. به نظر من هم این خطایی است که آمریکایی‌ها بارها پس از این هم مرتکب شده‌اند (خود را در قامت ناجی دیدن) اما این هم برایم جالب است که ایتالیایی‌های داستان باتفاق همین نقش را برای آمریکایی‌ها قائل هستند. حتی می‌خواهم مدعی شوم مالاپارته هم چنین تصویری داشته است و سرخورده شدنش پس از مواجه شدن با آنها به همین دلیل است!

6) از نکات مثبت کتاب می‌توان به نثر زیبا و شاعرانه در توصیفات اشاره کرد به عنوان نمونه این جملات را بخوانید: «در مقابلمان وه‌زوویو در شنل ارغوانی پیچیده بود. این قیصر شبح‌سان با سر چون سگش بر تخت خاکستر و مواد مذاب نشسته بود و تاج آتش به سر داشت و آسمان را می‌شکافت و وحشتناک می‌غرید. درخت آتشینی که از گلویش خارج می‌شد در اعماق آسمان فرو رفته و در گودال‌های آسمانی گم می‌شد. نهر خون از حلق قرمز و دریده‌اش جاری بود و زمین و آسمان و دریا می‌لرزید.» البته در نقطه مقابل گاهی جملات سخت‌خوانی هم دارد که باید چندبار خوانده شود که این موارد در فصول ابتدایی بیشتر هستند.

7) از نکات مثبت دیگر کتاب باید به توصیفات مؤثر و تکان‌دهنده‌ی آن اشاره کرد. مثلاً بخش جمع کردن مردگان که چند صفحه‌ای طول می‌کشد و واقعاً وحشتناک است. یا محاکمه خیابانی. البته نویسنده نشان می‌دهد که فقط در جملات طولانی چنین مهارتی را ندارد و در جملات کوتاه هم می‌تواند چنین کند: «شهر چون پِهن گاوی بود که زیر پای عابری له شده باشد.»

8) فصل‌های چهار و پنج با عناوین «گل‌های گوشت» و «پسر آدم» برای من کمی سخت‌خوان بود و به نظرم آنجا گذرگاهی بود که خیلی از خوانندگان سخت‌جان  (که خود را به آنجا رسانده‌اند!) سپر انداخته و بی‌خیال ادامه مسیر شوند. شاید هم من اشتباه می‌کنم! شاید چون در این بخش‌ها وجود آن تیپ توطئه‌اندیشی‌هایی که به شدت نسبت به آن حساسیت دارم، باعث شده چنین تصوری در من پدید بیاید. اینکه در آن زمان قائل به تشکل همجنسگرایان و تأثیرگذاری در جنگ باشیم و... کلاً در این دو بخش سینه‌خیز پیش می‌رفتم.

9) بخش مربوط به سگ محبوبِ نویسنده هم بسیار جذاب و البته پایان تلخی داشت. چنان تلخ که در ترجمه دومی که از کتاب شده است مترجم محترم در پانویس اشاره کرده است که سرنوشت فه‌بو (سگ) به این تلخی نبوده است. این یکی از مواردی است که کتاب را از سمت وقایع‌نگاری و تحلیل وقایع به سمت داستان و تخیل هدایت می‌کند. به نظر می‌رسد این موارد کم نیستند و می‌توان در جمع‌بندی نهایی کتاب را «رمان» خطاب کرد.

10) یکی از لوکیشن‌های داستان ویلای نویسنده در جزیره کاپری است که یکی از ژنرال‌های آمریکایی خوش دارد هر چند روز یک بار با نویسنده به آنجا بروند. در این مورد کنجکاو شدم و مختصری جستجو کردم و عکس‌هایی را که در ابتدای مطلب کار کرده‌ام مربوط به همین ویلا است. من اگر جای آن ژنرال بودم ستاد خودم را به این ویلا منتقل می‌کردم و بی‌خیال هیتلر و موسولینی و کوفت و زهرمار می‌شدم! بابا دنیا ارزش هیچی رو نداره!! مالاپارته در اواخر عمر و در پی شیفته چین و انقلاب آن شدن نزدیک بود این ویلا را به باد فنا بدهد... در واقع آن را برای امری شبیه به خانه نویسندگان چینی در وصیتنامه‌اش قید کرد (تصور کنید که مالکیت ویلا به وزارت ارشاد چین انتقال داده می‌شد!) که وارثین توانستند این بند را دور بزنند و خانه را از کف ندهند! فیلم تحقیر اثر ژان لوک گدار (1963) در همین خانه فیلمبرداری شده است. در زندگینامه نویسنده می‌خوانیم که در مقاطعی کوتاه در همین خانه حصر خانگی بوده است و من با دیدن آن ناخودآگاه بر زبانم آمد که: حصری چنین میانه میدانم آرزوست!

11) خانم فِلات یک خانم مسن است که همسر یکی از سناتورهای آمریکایی است و برای سرکشی به جبهه‌های نبرد آمده است. واقعاً باید راز این را کشف کنیم که چگونه آمریکایی‌ها با این حجم از بلاهتی که در کتاب می‌بینیم چنین پیشرفت کرده‌اند! البته راه میانبری هم هست که بگوییم اینا اسمش پیشرفت نیست! و یا اصولاً تصور ما از پیشرفت متأثر از مدیاهایی است که استکبار جهانی افسار آن را در دست دارد! یک بخش کوتاه از کتاب را صوتی کرده‌ام که اینجا می‌توانید بشنوید. (به مجرد آماده شدن خواهم گذاشت! البته اگر تمایل به شنیدنش دارید هوپ در کامنت فراموش نشود)

12) ژنرال کورک و آکواریوم ناپل از آن مواردی است که حداقل هر ناپلی که آن را بخواند یک تسبیح الفاظ ناجور نثار ارواح این ژنرال و همراهان و مهمانانش خواهد کرد! خیلی خیلی بیشتر از سربازانِ یادگاری‌نویس بر روی آثار باستانی.

13) به نظر می‌رسد اشرافیت استخوان‌دار مورد عنایت نویسنده قرار دارد و آمریکایی‌ها به نوعی اشرافی‌های تازه به دوران رسیده محسوب می‌شوند... مثلاً در نگاه نویسنده رقصیدن ژنرال با یک خدمتکار جهت افتتاح مجلس رقص نشان از یک بی‌فرهنگی محض است!

14) کلام شاعرانه گاهی ابهام دارد و من به عنوان یک خواننده عادی گیج می‌شوم (مخصوصاً که باید حواستان به کنایی بودن هم باشد) که آیا دقیقاً مفهوم مورد نظر نویسنده را درست درک کرده‌ام یا خیر... مثلاً در فرازهای پایانی که بسیار احساسات خواننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد، سؤالی طرح می‌شود که مردگان از ما چه می‌خواهند و... چند نوبت می‌گوید بعد از مرگ فلانی یا بعد از دیدن جنازه فلانی متوجه پاسخ این سوال شدم و... به نظرم رسید پاسخ این سوال اگر هم بیان شد خیلی مبهم بود و یا البته شاید مشکل از من بوده است... «انسان مرده جنین مرگ است» و جملاتی نظیر این برای من پاسخ قانع کننده‌ای نبود.

15) راوی حاضرجوابی‌های جالبی هم دارد که نمی‌توان از کنار آن گذشت.  مثلاً یکی از آمریکایی‌ها از او می‌پرسد که چرا قبل از اینکه ما بیاییم شما علیه موسولینی انقلاب نکردید؟ و او پاسخ می‌دهد که چون در آن زمان هنوز موسولینی دوستان صمیمی‌اش چرچیل و روزولت را نرنجانیده بود.

16) در زمان حمله به افغانستان و دوران پس از آن یک جوکی مطرح شده بود که آمریکایی‌ها از متمدن شدن افغانستانی‌ها و عرب‌های القاعده‌ای و امثالهم سخن می‌گفتند و شاهد آن را این قلمداد می‌کردند که قبلاً وقتی یک مرد با خانواده بیرون می‌رفت خودش جلو حرکت می‌کرد و زن و بچه با فاصله پشت سرش روان می‌شدند اما بعد از ورود ما و البته ازدیاد میادین مین، حالا زنان در جلوی مردان قرار گرفته و مردان پشت سر آنها راه می‌روند! خواستم بگم این لطیفه باستناد این کتاب در زمان جنگ جهانی دوم در مورد عرب‌های شمال آفریقا به کار رفته و جدید نیست!

17) یکی از امتیازات بزرگ کتاب تأکید بر این نکته است که وقتی ایتالیایی‌ها در قامت فاتح درآمدند دوران وحشتناکی آغاز شد. دوره‌ای که در آن رحم رفته و نفرت شروع می‌شد. رفتم عکس‌هایی از صحنه‌ای که باعث استفراغ مالاپارته در هنگام ورود به میلان و دیدن جنازه موسولینی شده را جستجو کردم. حقیقتاً اگر جای او بودم همین حال به من دست می‌داد. یا مثلاً وقتی جنازه یکی از دشمنان خودش را که نصفه و نیمه دفن شده بود و به خانواده‌اش اجازه دفن کامل را نمی‌دادند و... درست است که هرچه کنی کشت همان بدروی اما به هر حال مهمترین تعالیم مسیح «رحم» و خالی کردن دل از کینه و نفرت بود! 

18) همین که برایمان جا بیفتد که هیچ جنگی حتی جنگ برای مفاهیمی که مورد تأیید نویسنده است «خیر» به همراه ندارد خالی از لطف نیست اما جنگ‌ها به وقوع می‌پیوندند. همین افغانستان را در نظر بگیرید، آیا قابل تصور است که طالبان برخی افکار عقب افتاده خود را کنار بگذارند!؟ پس جنگ بعدی حتماً به وقوع خواهد پیوست.