هنری جیمز

در ۱۵ آوریل ۱۸۴۳ در خانواده­ای ممتاز در نیویورک به دنیا آمد. اجدادش از مهاجران ایرلندی و بسیار ثروتمند بودند، پدرش فیلسوف و متخصص الهیات و شخصیتی پرجاذبه بود، و برادرش ویلیام، بعدها فیلسوف و روانشناس معروفی شد. وقتی دوازده ساله بود خانواده‌اش عازم سفر چند‌ساله‌ای به اروپا شدند که در آن برای مدتی در شهرهای پاریس، لندن و ژنو زندگی کردند. این سفر برای هنری سفری الهام برانگیز بود چرا که او توانست فرهنگ سنتی اروپا را از نزدیک لمس و آن را با فرهنگ آمریکایی مقایسه کند.

پس از بازگشت به آمریکا با ادبیات فرانسه و به‌ویژه بالزاک آشنا شد. جیمز بعدها بالزاک را "استاد بزرگ خود" خواند. در زمان جنگ‌های داخلی به دلیل نقصی که در ستون فقرات داشت از شرکت در جنگ معاف شد. در 1862 به کالج حقوق رفت، اما آنجا را رها کرد، سپس در کالج‌های علوم و پزشکی حاضر شد، اما به آنها نیز علاقه‌ای نشان نداد. او مدتی به هنر نقاشی روی آورد، اما بالاخره استعداد واقعی خود را کشف کرد و به دنبال ادبیات رفت. کار ادبی را با انتشار مقاله‌های انتقادی و داستانهای کوتاه در روزنامه‌ها و مجلات آغاز کرد. ذهن جیمز همواره بین دو میل ماندن در آمریکا و رفتن به اروپا درگیر بود اما سرانجام تمایل به زندگی در اروپا بر او چیره شد و سال 1869 در لندن اقامت گزید و حرفه‌ی نویسندگی را به صورت جدی دنبال کرد. در سال 1878 با انتشار دیزی میلر شهرت زیادی در دو سوی آتلانتیک یافت.

تضاد و اختلافات زندگی اروپایی و آمریکایی و مطالعه و توصیف رنج هم‌وطنانش به هنگام برخورد با فرهنگ و تمدن کهن و مختلط قاره اروپا، موضوع مورد توجه او گشت و زمینه اصلی بیشتر آثارش قرار گرفت. جیمز در آثارش خصوصیتهای اخلاقی و روحی بشر را به طور دقیق و با نکته‌بینی فراوان مورد مطالعه قرار داده و برای تأثیر محیط در ساختمان فکری و روحی افراد اهمیت فراوان قائل شده است. امروزه منتقدین، او را در هنر رمان‌نویسی‌، نقطه اوج ادبیات قرن نوزدهم می‌دانند و به آثارش عنوان «کلاسیک‌های مدرن» داده‌اند. جیمز با تکیه بر افکار و عواطف قهرمان داستان، تاثیر مهمی روی رمان قرن بیستم گذاشت. او با مقدمه‌نویسی بر داستان‌های خود و نقد آثار نویسندگان دیگر، تئوری رمان در قرن بیستم را پایه گذاشت. آرا و نکته‌پردازی‌های او در مسائل و موضوعات مرتبط با رمان و رمان‌نویسی در کتاب «یادداشت های روزانه یک نویسنده  منتشر شده است.

جیمز پس از سال‌ها اقامت در انگلیس و در دوران جنگ جهانی اول در اعتراض به اعلان بی‌طرفی آمریکا به تابعیت انگلستان درآمد و اندکی بعد در ۲۸ فوریه ۱۹۱۶، در 73سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت.

ازجمله آثار مهم جیمز می‌توان به آمریکایی(1877)، دیزی میلر(1878)، تصویر یک زن(1881)، بوستونی‌ها(1886)، سخت‌تر شدن اوضاع(1898)، سفیران(1903) اشاره کرد.

.............................

پ ن 1: کتاب بعدی «اروپایی‌ها» از این نویسنده خواهد بود که البته جزء کارهای قوی او به حساب نمی‌آید!