امیدوارم روزی برسد که عنوان نوشتهای اینچنینی را بگذارم انتخابات پس از کرونا... اما عجالتاً تا آن زمان مراقب سلامتی خودتان باشید. اکنون آماده نوشتن مطلب مربوط به «شاگرد قصاب» هستم و به زودی خواندن آخرین منتخب انتخابات قبلی «دیو باید بمیرد» را شروع میکنم. طبعاً کتابی که بعد از آن میخوانم «داخلی» خواهد بود. پس از میان کتابهای زیر به یک گزینه رأی بدهید:
متشکرم.
الف) سالمرگی – اصغر الهی
اصغر الهی (1323-1391) در رشته روانشناسی با درجه دکتری از دانشگاه تهران فارغالتحصیل شد. او به تدریس در دانشگاه علوم پزشکی اشتغال داشت. معروفترین اثرش در حوزه اددبیات داستانی همین رمان است که در سال 1370 نوشته اما در سال 1385 منتشر شده است. این رمان برنده جایزه ادبی گلشیری شده است. نمره کتاب در گودریدز 3.13 است.
ب) سوءقصد به ذات همایونی – رضا جولایی
این نویسنده پرکار در حوزه ادبیات داستانی متولد سال 1329 است. تاریخ معاصر ایران در داستانهای او رد پایی پررنگ دارد. سوءقصد به ذات همایونی یکی از معروفترین کارهای اوست که در سال 1374 منتشر و مورد استقبال قرار گرفته است. نمره کتاب در گودریدز 3.81 است.
ج) من منچستر یونایتد را دوست دارم – مهدی یزدانی خرم
این نویسنده و روزنامهنگار متولد سال 1358 است. او فارغالتحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است و در نشریات مختلفی تجربه فعالیت داشته است. این کتاب دومین اثر و یکی از معروفترین آثار اوست که در سال 1391 منتشر و برنده جوایزی از جمله جایزه هفت اقلیم شده است. نمره کتاب در گودریدز 3.3 است.
د) نامها و سایهها – محمد رحیم اخوت
این نویسنده و منتقد ادبی متولد سال 1324 است. این دبیر آموزش و پرورش پس از انقلاب ابتدا از تدریس محروم و سپس بازنشسته شد. نامها و سایهها معروفترین اثر اوست که که در سال 1382 چاپ و برنده جوایز یلدا و مهرگان شده است. نمره کتاب در گودریدز 3.02 است.
این روزها با شروع شدن سال تحصیلی جدید سوق دادن بچهها به سمت درس خواندن یکی از گرفتاریهای والدین است. بچههایی که به واسطه شرایط کرونایی چندین ماه است که عمدتاً به بازیهای رایانهای معتاد شدهاند... خلاصه اینکه نظم دادن به آنها بسیار سخت است. در واقع من به بچهها حق میدهم! الان که چند هفتهایست از کتاب خواندن و وبلاگنویسی دور ماندهام بازگرداندن خودم به روال سابق را بسیار مشکل میبینم. پشت آدم که باد بخورد حسابی تنبل میشود! بد نیست به سبک قدیمیها همیشه پشت و کمرتان را با یک شالی چیزی ببندید!
الان مشغول دوبارهخوانی اسفار کاتبان هستم و برای انتخاب کتاب بعدی از شما دوستان میخواهم که از میان گزینههای زیر دو تا را انتخاب و در این امر مشارکت کنید. باشد که ذوق و شوقی در بگیرد و من هم روی ریل سابق قرار بگیرم.
متشکرم.
الف) آمریکایی آرام – گراهام گرین
گراهام گرین (1904-1991) از پرکارترین نویسندگان بریتانیایی محسوب میشود که در طول زندگی پربارش 28 رمان نوشته است. این کتاب که یکی از شاخصترین آثار اوست در سال 1955 و در پی کسب تجربیاتش به عنوان خبرنگار جنگی در هندوچین منتشر شد.
ب) دیو باید بمیرد – نیکلاس بلیک
سیسیل دی لوئیس (1904-1972) شاعر پرآوازه بریتانیایی، نویسندهای بود که رمانهایش را با نام مستعار به چاپ میرساند. این کتاب یکی از شاخصترین کارهای اوست که در سال 1938 منتشر شده است. این شاعر ایرلندی پدر دانیل دی لوئیس بازیگر مطرح سینماست.
ج) روباه – دی. اچ. لارنس
دیوید هربرت لارنس (1885-1930) یکی از معتبرترین چهرههای ادبیات انگلیسی محسوب میشود. او در نشان دادن غرایز و عواطف انسانی تبحر ویژهای داشت و داستانهایش در زمان خود معمولاً با حواشی مختلفی روبرو میشد. این داستان در سال 1923 منتشر شده است.
د) شاگرد قصاب – پاتریک مک کیب
این نویسنده ایرلندی متولد سال 1955 دوبار به خاطر آثارش نامزد جایزه بوکر شده که یک نوبت آن (1992) با همین کتاب بوده است. او به واسطه طنز سیاه آثارش مطرح میباشد. شاگرد قصاب جایزه ادبی ادبیات ایرلند را کسب کرده و راوی اول شخص آن بچهای روانپریش است.
ه) کشتن موش در یکشمبه – امریک پرسبرگر
این نویسنده فقید بریتانیایی (1902-1988) بیشتر به عنوان فیلمنامهنویس و کارگردان شناخته میشود. این کتاب بر اساس زندگی واقعی یکی از رهبران مبارز اسپانیایی نوشته شده و فیلمی که بر اساس آن توسط فرد زینمان ساخته شده با عنوان اسب کهر را بنگر برای ما آشنا است.
1) وضعیت اقتصاد هم مثل باقی حوزهها به شدت خطرناک شده است. سپلشت بود و سپلشتتر شده و باقی ضربالمثل هم تغییراتی گروتسکوار کرده است و مثلاً به جای مهمان عزیز، یک وامپایر با دمپایی از در وارد شده است. واقعاً به کجا چنین شتابان!؟ کاش روند کاهش ارزش پول لااقل یک ماه تنفس اعلام کند و در همین اعداد و ارقام باقی بماند تا ما فرصت وصله پینه کردن سواریخ خودمان را داشته باشیم!
2) همکار آنطرفی من (فاصله دو متری) مبتلا به کرونا شده است و تقریباً همگی ما را در بهت و حیرت فرو برده، گویی قرار نبوده است این ویروس تا این حد به ما نزدیک شده باشد!! چهارشنبه بدون هیچ عارضهای پشت میزش نشسته بود اما امروز...
3) همکار اینطرفی تقریباً روزی چندبار به چینیها لعنت میفرستد اما حالا لحنش غلیظتر و غیظش بیشتر شده است! خندهدار است. به یاد صفحات پایانی کتاب «امپراتوری خورشید» اثر جی.جی. بالارد افتادهام: بالارد در این رمان به وقایع جنگ جهانی دوم در چین پرداخته؛ مصائبی که خود در سنین نوجوانی تجربه کرده است. راوی پس از روایت استادانه خود از فجایعی که بر سر چینیها پیش چشم جهانیان رخ میدهد، در صحنه پایانی چنین میگوید: «جیم به آدمهای اطراف خود نگاهی انداخت: به اداریها و به عملهها و به زنان روستایی؛ جیم خوب میدانست در ذهن آنها چه میگذرد. روزی بالاخره چینیها باقی جهان را سخت مجازات میکنند و انتقام هولناکی از همه میکشند.» به نظر میرسد این روزها همان روزهایی است که بالارد چهل سال قبل پیشبینی کرده بود!
4) «زنگ انشاء» به کندی پیش میرود اما پیش میرود. به زودی در مورد آن خواهم نوشت.
5) انتخابات پست قبل کماکان ادامه دارد مثل زندگی!
درست در روزهایی که شعار «تغییر» در اطراف و اکناف عالم طنینانداز شده است، اگر بخواهم به نحوه انتخاب کتابهایی که میخوانم، نگاه کنم؛ به نظرم میرسد بعد از گذشت یک دهه، وقت آن است که تغییراتی جزئی در این سیستم وارد کنم... البته با در نظر گرفتن رجحان «آهستگی» بر «شتاب»!!
در واقع پس از تجربه چندین نوبت بیهوشی که به تنهایی و فارغ از اتفاقات قبل و بعدش، تجربه بسیار شیرینی است، به این نتیجه رسیدم که زمان و وقت، طلاییتر از آن است که بخواهم با چرخ خوردن در میان بیشمار محصولات داستانی، گاهگُداری به یک شاهکار برخورد کرده و ذوق کنم. ناگزیر باید برای بیشتر لذت بردن، بر میزان بررسیهای پیشینی افزود و به تجارب کسانی که به آنها اطمینان داریم توجه بیشتری کرد.
از طرف دیگر با مرور رمانها و مجموعه داستانهای ایرانی به این نتیجه رسیدم که لازم است به کتابهای نوشته شده در این بیست سی سال اخیر عنایت ویژهای داشته باشم. لذا در این چند روز گشتوگذاری مفصل در فضای مجازی انجام دادم و تعدادی کتاب به قفسه رمانهای ایرانی اضافه کردم و با احترام به کتابهای خوانده نشده و منتظر در کتابخانهام، تعدادی از آنها را در معرض توصیه و انتخاب دوستان قرار میدهم. سعی میکنم ماهیانه یک کتاب از این حوزه بخوانم.
گزینههای انتخابات این نوبت در دو گروه قرار میگیرند. لطفاً از هر گروه به یکی از گزینهها رای بدهید.
متشکرم
**********
گروه اول
الف) آبیتر از گناه – محمد حسینی
محمد حسینی، نویسنده روزنامهنگار و مدرس ویراستاری با سابقه فعالیت در امور نشر با رمان «آبیتر از گناه» برنده پنجمین دوره جایزه گلشیری و ششمین دوره جایزه مهرگان ادب در سال 1384 شد. آثار دیگر او جوایز مختلفی کسب کرده است. آبیتر از گناه توسط نشر ققنوس منتشر و تا سال 1397 به چاپ هشتم رسیده است. از آثار دیگر نویسنده میتوان به «یکی از همین روزها ماریا»، «کنار نیا مینا»، «نمیتوانم به تو فکر نکنم سیما» و «آنها که ما نیستیم» اشاره کرد.
ب) آداب بیقراری – یعقوب یادعلی
این نویسنده در سال 1349 در نجفآباد متولد شده و فارغالتحصیل رشته فیلمسازی است. اولین رمان او «آداب بیقراری» برنده مشترک جایزه گلشیری در پنجمین دوره در سال 1384 شد. هرچند که خیلی زود چاپ این کتاب به اتهام توهین به یکی از اقوام ایرانی متوقف شد و نویسنده نیز درگیر بازداشت و زندان و...! از ایشان به غیر از سه مجموعه داستان، رمانهای «آداب دنیا» و «آمرزش زمینی» منتشر شده است. آداب بیقراری توسط نشر نیلوفر به چاپ رسیده است.
ج) اسفار کاتبان – ابوتراب خسروی
او متولد سال 1335 در فسا است. مدرک کارشناسی خود را در حوزه آموزش ابتدایی کسب و تجربه سالها کار با کودکان استثنایی را در کارنامه خود دارد. اسفار کاتبان برنده جایزه مهرگان ادب در سال 1379 شده است و دیگر رمان او با عنوان «رود راوی» برنده چهارمین دوره جایزه گلشیری در 1382 و رمان دیگرش «ملکان عذاب» نیز برنده هفتمین دوره جایزه جلال شده است. اسفار کاتبان توسط ناشران مختلفی روانه بازار شده است که آخرین آنها نشر نیماژ است.
گروه دوم
الف) چه کسی باور میکند – روحانگیز شریفیان
این نویسنده متولد سال 1320 است و در رشته روانشناسی تعلیم و تربیت در اتریش فارغالتحصیل شده است. «چه کسی باور میکند، رستم» برنده جایزه بهترین رمان اول در سال 1382 از سوی بنیاد گلشیری شده است. این کتاب را نشر مروارید چاپ کرده و تا سال 1390 به چاپ نهم رسیده است. از دیگر آثار او میتوان به «روزی که هزار بار عاشق شدم»، «کارت پستال»، «آخرین رویا» و «خدای من خدای من» اشاره کرد که این آخری ظاهراً هنوز از بند ممیزی رها نشده است.
ب) راهنمای مردن با گیاهان دارویی – عطیه عطارزاده
این شاعر و نویسنده متولد سال 1363 و فارغالتحصیل رشته سینما از انگلستان است. او در حوزه ساخت فیلم مستند و نقاشی نیز فعالیت دارد. تاکنون دو مجموعه شعر از او به چاپ رسیده است. رمان اول او «راهنمای مردن با گیاهان دارویی» برنده جایزه هفت اقلیم در سال 1397 شده است. این کتاب توسط نشر چشمه منتشر و تاکنون به چاپ شانزدهم رسیده است. این کتاب در قفسه قرمز نشر چشمه قرار گرفته که به رمانهای ساختارگرا، جریانگریز و ضدژانر اختصاص دارد.
ج) شبیه عطری در نسیم – رضیه انصاری
این روزنامهنگار و وبلاگنویس (داروگ) در سال 1353 متولد شده و در رشته ادبیات آلمانی و زبانشناسی (کارشناسی ارشد) فارغالتحصیل شده است. «شبیه عطری در نسیم» کاندیدای یازدهمین دوره جایزه گلشیری و برنده دوازدهمین دوره جایزه مهرگان ادب شده است. او در روزنامههای ناکام زیادی فعالیت کرده است. از دیگر آثار او میتوان به «تریو تهران» و «زنی با سنجاق مرواری نشان» اشاره کرد. «شبیه عطری در نسیم» توسط انتشارات آگه در سال 1389 روانه بازار کتاب شده است.
..............................................
پ ن 1: مساوی شدن تعداد سطرها و کلمات معرفی تمام گزینهها طبعاً اتفاقی نیست!
پ ن 2: من قاعدتاً بابت تاخیر در خواندن این آثار باید شرمنده باشم اما به قول معروف دیر خواندن بهتر از هرگز نخواندن است!
پ ن 3: مشغول «زنگ انشاء» اثر زیگفرید لنتس هستم و فعلاً خودمان را سپردهایم به راوی آن داستان!!
در اوایل هر سال، بهترین کتابهایی که سال گذشته در موردشان در وبلاگ نوشتهام را انتخاب میکردم و در کنار منتخبین سالهای قبل قرار میدادم. بدینترتیب به مرور لیستی به دست آمده و میآید که شاید بتواند به کار انتخاب رمان توسط دوستان بیاید.
قبل از خواندن ادامه مطلب چند نکته قابل ذکر است:
الف) در کنار نام کتاب در هر ردیف، یک نمره و یک حرف انگلیسی آمده است. آن حروف (A,B,C) گروهی هستند که هر کتاب در آن قرار میگیرد و قبلاً در اینجا در مورد آن توضیحاتی دادهام و خواندنش برای استفاده از این لیست لازم است.
ب) در مورد نحوه نمرهدهی قبلاً در اینجا نوشتهام.
ج) در مورد انتخاب رمان هم قبلاً در اینجا نکاتی را نوشتهام که شاید به کار بیاید.
با این مقدمه به سراغ ادامه مطلب و لیست کتابهای منتخب سالهای گذشته میرویم.