خرمن سرخ داشیل همت

یکی از کارآگاهان یک شرکت کارآگاهی به دعوت مدیر روزنامه شهر پرسون ویل (در تلفظ مردم محلی پویسون ویل) وارد شهر می شود. در هتلی مستقر می شود و با دعوت کننده اشتماس می گیرد و برای ساعت 10 شب در خانه او قرار می گذارد. در ساعت مقرر به محل قرار می رود و مدتی به انتظار می نشیند اما فرد مورد نظر نمی آید چرا که در چند خیابان آن طرف تر به ضرب چند گلوله به قتل رسیده است. مدیر روزنامه تنها فرزند بزرگترین سرمایه دار شهر (و به نوعی صاحب شهر) است. این سرمایه دار پیر از کارآگاه می خواهد شهر را از لوث وجود تبهکاران (گانگسترهایی که اتفاقن در سایه او رشد کرده اند و اکنون به نظر می رسد از کنترل خارج شده اند) پاک کند و بابت این ماموریت 10 هزار دلار (مبلغ در سال نگارش یعنی اواخر دهه بیست در آمریکا قابل توجه است) پرداخت می نماید. انجام این کار تحت حمایت این سیاستمدار پیر سخت نیست اما کار وقتی سخت می شود که مدت کوتاهی بعد, او از کارآگاه می خواهد که ماموریت را پایان یافته تلقی کند و از شهر خارج شود! اما کارآگاه می ماند و ادامه می دهد...

 شهر سیاه

معنای "پویسون" را در دیکشنری که جستجو کنیم به معنای مسموم و زهری و فاسد برمی خوریم ؛ شهری که در واقع برازنده این تغییر نام هست! مقامات فاسد , امنیت پایین , نبود عدالت , اقتصاد بیمار , گانگسترهایی که در جوانی پول و پله زیادی به هم زده اند و نوچه های فراوانی دور و برشان می پلکند و خلاصه این که فساد از سر و کول شهر بالا می رود:

...اما وقتی تو ماموریتی مجبوری اونو به بهترین وجهی انجام بدهی و هر کی که بخواد اصول اخلاقی رو به پویزن ویل بیاره , خیلی زود می فهمد که همه اونا این جا پوسیده و قدیمی ان... (ص147)

حالا یه چیز دیگه. مبادا خودتونو گول بزنین که اینجا, تو پویزن ویل, قانون مانونی وجود داره. اینجا به جز قانونی که خودتون وضعش می کنینع هیچ چیز دیگه ای وجود نداره. (ص148)

***

در ادامه مطلب مختصری در خصوص رمان سیاه و داشیل همت و یک نکته آموزشی نوشته ام.

این کتاب که در لیست 1001 کتابی که قبل از مرگ باید خواند حضور دارد را فرهاد منشوری ترجمه و انتشارات روزنه کار منتشر نموده است (البته ظاهرن نشر ترانه مشهد آن را تجدید چاپ نموده است).

مشخصات کتاب من: چاپ اول 1381, روزنه کار, 264 صفحه , مفت تومان!(چون با 40 درصد تخفیف نسبت به قیمت پشت جلد خریدم) 

. 

پ ن 1: به امید روزی که هر ایرانی یک "محمدجواد" در کنار خود داشته باشد!

 

 رمان سیاه

رمان سیاه (در فرانسوی: نوآر) گونه ای رمان پلیسی-جنایی است که مشخصه اصلی آن می تواند نگاه بدبینانه و سیاه شخصیت اصلی (به تبع نویسنده اثر) به دنیا و مافیها باشد. بخشی از این نوع نگاه در بخش قبلی نشان داده شد اما علاوه بر آن روایط بین افراد جامعه نیز سرد و خالی از احساس و عاطفه است و خشونت و ترس حرف اول را می زند.

یکی دیگر از مشخصات آن استفاده از زبان محاوره و اصطلاحات کوچه بازاری است یعنی بر خلاف اخلاف خود در ژانر پلیسی که همه کارآگاهان لفظ قلم و با ادبیاتی فاخر حرف می زنند, این جا کارآگاه یکی از مردم عادی جامعه است و داستان در یک بستر واقعی روایت می شود.

اگر قبل از این عنصر "معما" حرف اول را در داستان می زند در اینجا حرف اول را بازنمایی و واقع نمایی به عهده دارد ولذا به جای این که با روابط پیچیده و قتل های پیچیده و استفاده از ابزار قتل عجیب و غریب مواجه باشیم , خیلی ساده و واقعی خود جنایت ها بیان می شود. به همین دلیل معماهای موجود در این گونه ادبیات پلیسی خیلی پیچیده نیستند. خود من در هنگام خواندن "کلید شیشه ای" دیگر رمان این نویسنده , چنین حسی داشته ام و در مطلب کوتاهی که اینجا نوشته ام این حس سرخوردگی به سبب نبود معمای پیچیده و هماورد طلب در آن مشخص است!

در مجموع این گونه را رمان پلیسی واقعگرا نیز نامیده اند.

پدر رمان پلیسی نوآر

داشیل همت پدر این سبک داستان پلیسی است.در زندگی نامه او می خوانیم که در 13 سالگی ترک تحصیل کرده است (عجیب این ترک تحصیل برام جذاب شده!!) و به کارهای مختلفی رو آورده است تا این که در بیست سالگی وارد آژانس کارآگاهی پینکرتون می شود و جذب این حرفه می شود لذا نوشته های او عقبه ای مستحکم از تجربیاتش دارد. او بعد از ترک این دفتر کارآگاهی به نوشتن داستان کوتاه پلیسی در مجله روی آورد و خرمن سرخ اولین رمان اوست.

از آندره ژید در مورد این کتاب چنین نقل شده است (اینجا):

"a remarkable achievement, the last word in atrocity, cynicism, and horror."

البته نقل قول های آندره ژید به دلیل آن جمله معروفش (بکوش زیبایی یا عظمت در نگاه تو باشد نه در آنچه که به آن می نگری) کمی محل مناقشه است! اما به هر حال آندره ژید است دیگر و اگر در مورد وبلاگ من چنین چیزی می گفت عمرن یاد آن جمله معروفش می افتادم.

فیلم و سینما

طبیعی است که این تیپ داستانها خوراک تبدیل شدن به فیلم هستند چون همیشه طرفداران پروپاقرص خود را دارند و اگر فیلم درخوری هم از آن استخراج شود که مخاطبان بیشتری هم به خود جلب می کنند. به عنوان مثال فیلمی که جان هیوستون بر اساس رمان شاهین مالت داشیل همت ساخت و بسیار موفق بود (این نسخه دوم یا سومی بود که از روی این رمان ساخته می شد و قبلی ها شکست خورده بودند).

بر اساس خرمن سرخ و تم آن هم فیلم هایی ساخته شده است که معروف ترین آنها یوجیمبو از کوراساوا و به خاطر یک مشت دلار از سرجیو لئونه و آخرین مرد مقاوم از والتر هیل است و همچنین برتولوچی هم پروژه ای بر اساس این رمان داشت که به سرانجام نرسید.

نکته ای آموزشی از این کتاب جهت بند فلان پست قبل!

به هر حال وقتی آدم بعد از نمایشنامه خرده جنایت های اشمیت یک کتاب جنایی می خواند اگر نکته ای , تذکاری , راهکاری, کوفتی , زهر ماری به معلومات جنایی یا خرده جنایی اش اضافه نشود که وقتش را بیهوده تلف کرده است:

تو زیادی حرف زدی پسر جون, خیلی مشتاق بودی که جیک و پیک زندگی تو برام رو کنی. این روشی یه که همه جنایتکارای تازه کاری مثل تو به کار می برن. شماها همیشه در رک گویی و رو کردن مسایل خیلی افراط می کنین. (ص76)